De Belangen van CO₂ in het Aquarium

CO₂ in het Aquarium: Waarom het Belangrijk is voor een Gezonde onderwaterwereld
Een goed beplant aquarium is niet alleen prachtig om naar te kijken, maar ook een levend ecosysteem waarin planten, vissen en micro-organismen samenwerken. Eén van de belangrijkste elementen voor een bloeiend plantenleven in je aquarium is koolstofdioxide (CO₂). Maar waarom is CO₂ zo belangrijk, hoe voeg je het toe, en waar moet je op letten? In dit blog duiken we in de wereld van CO₂ in het aquarium.
Wat doet CO₂ in het aquarium?
Planten hebben voor hun groei drie dingen nodig:
Licht
Voedingsstoffen (zoals nitraat, fosfaat, kalium en sporenelementen)
Koolstofdioxide (CO₂)
Tijdens het proces van fotosynthese gebruiken planten CO₂ en licht om suikers te maken, deze dienen als energiebron voor de plant zelf. Tijdens dit proces komt er zuurstof uit de plant vrij, in het geval van aquariumplanten wordt dit afgegeven aan het water. CO₂ is zo dus niet alleen belangrijk voor een gezonde plantengroei, maar ook voor goed belucht aquariumwater, zodat je vissen genoeg zuurstof uit het water kunnen halen! In de natuur is er doorgaans genoeg CO₂ aanwezig in het water. In een gesloten aquarium is dat vaak niet het geval, zeker niet bij sterk verlichte en/of goed beplante bakken.

Tekort aan CO₂: de symptomen
Als je planten niet genoeg CO₂ krijgen, zie je dat vaak aan:
Trage of stagnerende plantengroei
Verbleking of vergeling van bladeren
Algenproblemen (algen profiteren van onbalans)
Planten kunnen simpelweg niet goed groeien zonder voldoende koolstof atomen, deze koolstofatomen halen ze uit koolstofdioxide. En als planten verzwakken, slaan algen snel toe.
Hoe voeg je CO₂ toe?
Er zijn verschillende manieren om CO₂ toe te voegen:
1. CO₂-installatie (met gasfles)
Dit is de meest precieze en stabiele methode. Je gebruikt een drukfles, reduceerventiel en diffusor om gecontroleerd CO₂ in het water te brengen. Daarnaast is het ook nog mogelijk om een pH-elektrode en controller aan te sluiten zodat de CO₂ wordt toegevoegd op basis van de pH-meting.
Voordelen:
-
Zeer nauwkeurig te regelen
-
Geschikt voor grotere of veeleisende aquaria
Nadelen:
-
Duurder in aanschaf
-
Vereist onderhoud en navullen
.
.
2. Vloeibare koolstof
Een alternatief dat dagelijks wordt gedoseerd. Bij Aquariumhuis Friesland hebben we verschillende flessen met koolstofsupplementen van bijvoorbeeld HS aqua of Dennerle.
Voordelen:
-
Makkelijk te doseren
-
Geen installatie nodig
Nadelen:
-
Geen echte permanente vervanger voor gas-CO₂, eerder een tijdelijke oplossing of extra toevoeging.
-
Kan schadelijk zijn voor sommige dieren als je per ongeluk een overdosis toevoegt.
.
Hoe weet je of je genoeg CO₂ hebt?
De kH/ pH-methode geeft een indicatie van je CO₂-gehalte. Je meet de kH en pH, en met een tabel kun je daaruit het CO₂-gehalte afleiden. Idealiter ligt dit rond de 20-30 mg/l.
Een handig hulpmiddel is een drop checker – een glazen indicator gevuld met testvloeistof die van kleur verandert:
Blauw = te weinig CO₂
Groen = goed niveau
Geel = te veel CO₂ (gevaarlijk!)
Bij Aquariumhuis Friesland hebben we meerdere van dit soort CO₂-testers (zoals die van Dennerle hiernaast), maar het principe is altijd hetzelfde; een indicatorvloeistof die van kleur verandert.

.
Let op je vissen!
Te veel CO₂ verlaagt de pH en kan zuurstof juist verdrijven, dit zal dan leiden tot een zuurstoftekort, wat stress of zelfs sterfte bij vissen kan veroorzaken. Voeg CO₂ dus altijd geleidelijk toe, het liefst overdag (wanneer de verlichting aan staat zodat de planten daadwerkelijk actief opnemen), en zet het 's nachts uit of gebruik een magneetventiel met timer die automatisch iedere nacht de CO₂ toevoer stopzet.
Samengevat
Voordelen van CO₂
- Sterke, gezonde plantengroei
- Minder algen
- Zuurstofrijk water
Risico's bij verkeerd gebruik van CO₂
- Bij overdosis kan juist een zuurstoftekort voor vissen ontstaan
- Verlaging van de pH-waarde
- Onbalans bij inconsistente dosering
.
Als we zelf een stukje natuur willen creëren op een plek waar het normaal gesproken niet groeit, dan moeten we de planten en vissen zelf een handje helpen, CO₂ is dan ook geen tovermiddel, maar wel benodigd voor wie zijn aquarium zo gezond en natuurgetrouw mogelijk wil onderhouden. In combinatie met goede verlichting en voedingsstoffen is het dé sleutel tot een prachtig, levend onderwaterlandschap.
Heb je vragen over CO₂-systemen of wil je advies op maat voor jouw aquarium? Laat het gerust weten en stuur een berichtje!